Het nieuwe verbintenissenrecht komt eraan

Verzekeringsrecht

De wetgever werkt al een tijdje aan een globale hervorming en modernisering van het Belgische burgerlijk recht. Dat krijgt vorm in een nieuw Burgerlijk Wetboek, waarvan al twee boeken zijn ingevuld. Op 1 november 2020 trad het nieuwe bewijsrecht (Boek 8 van het nieuw Burgerlijk Wetboek) in werking[1] en Boek 3 (“Goederen”) zal grotendeels op 1 september 2021 in werking treden.

18 juni 2021

Contact

Geert De Buyzer †

Emilie Bogaerts

Ook voor het verbintenissenrecht, de hoeksteen van ons recht, zit er een nieuw Boek in de pijplijn. Het prille begin van dit wetgevend initiatief (lees: het voorontwerp) hebben we reeds in een eerdere nieuwsbrief besproken[2]. Het voorontwerp werd inmiddels aangepast na het advies van de Raad van State en op 24 februari 2021 werden wetsvoorstellen voor Boek 1 (“Algemene bepalingen”) en Boek 5 “Verbintenissen” van het nieuwe Burgerlijk Wetboek ingediend in de Kamer van volksvertegenwoordigers.[3]

Ons oud Burgerlijk Wetboek is inmiddels ruim 200 jaar oud. “Tal van bepalingen dragen de stempel van een vervlogen tijdperk”, zo luidt de inleiding van het wetsvoorstel. Het nieuwe verbintenissenrecht beoogt daaraan tegemoet te komen door vaststaande rechtspraak een wettelijke grondslag te geven, door lacunes op te vullen en door bepalingen logischer in te delen. Maar de wijzigingen gaan heel wat verder dan een loutere codificatie van de rechtspraak of technische aanpassingen. Ook inhoudelijk verandert er heel wat. De hervorming heeft als rode draad dat ze een nieuw evenwicht wil brengen tussen de autonomie van partijen en de rol van de rechter, als behoeder van de belangen van de zwakke partij en het algemeen belang.

Op heel wat vlakken zijn aldus belangrijke nieuwigheden te noteren, zoals

- Misbruik van omstandigheden als algemeen wilsgebrek (art. 5.33 en 5.37)

- Het verbod van onrechtmatige bedingen (art. 5.52)

- Buitengerechtelijke nietigheid (art. 5.59)

- De imprevisieleer bij verandering van omstandigheden (art. 5.74)

- Het algemeen bevrijdingsbeding (art. 5.89)

- De “anticipatory breach” (art. 5.90)

- De gevolgen van ontbinding en restitutie (art. 5.95)

- De prijsvermindering als sanctie (art. 5.97)

- Een algemene regeling van de rechtstreekse vordering (art. 5.110)

- Postcontractuele verbintenissen en bedingen (art. 5.114)

- De vervroegde ingebrekestelling (art. 5.232)