Initiatieven tot verplichte beroepsaansprakelijkheidsverzekering voor aannemers

Federaal vice-eersteminister Kris Peeters, bevoegd voor o.a. economie en consumenten, heeft per beleidsverklaring van 13 november 2014 opnieuw het idee ingeleid om een verplichte beroepsaansprakelijkheidsverzekering in te lassen voor aannemers van werken. Hiervoor is tot op vandaag nog geen concreet verder wetgevend initiatief genomen.

Eerder werd wel op 25 september 2014 een wetsvoorstel ingediend in de kamer van volksvertegenwoordigers door mevrouw Leen Dierick en enkele andere parlementariërs, nl. het wetsvoorstel op de beroepsaansprakelijkheidsverzekering voor aannemers van werken in onroerende staat (nr. 54K0334). Het wetsvoorstel is een aangepaste versie van het eerder in de senaat ingediende voorstel nr. 5-112/1. Het verwijst uitdrukkelijk naar het arrest van het Grondwettelijk Hof van 12 juli 2007 waarin het Hof al had vastgesteld dat er een onrechtmatige ongelijke behandeling bestaat tussen architecten enerzijds en de andere bouwparticipanten anderzijds, die voortkomt uit het gebrek in het Belgisch recht van een verplichting voor deze andere partijen om hun beroepsaansprakelijkheid te verzekeren. In dit arrest meldde het Grondwettelijk Hof uitdrukkelijk dat het aan de wetgever toekwam om aan deze discriminatie te verhelpen.

Het wetsvoorstel bevat een definitie van het begrip aannemer dat zeer ruim wordt opgevat om alle mogelijke categorieën van aannemers van werken in onroerende staat te kunnen bevatten. De definitie van een aannemer zou zijn: "iedere natuurlijke of rechtspersoon die zich ertoe verbindt tegen betaling van een prijs, in volledige onafhankelijkheid, doch  zonder  vertegenwoordigingsbevoegdheid,  een bepaald werk in onroerende staat voor een ander te verrichten door het stellen van materiële handelingen".

Vervolgens voorziet het wetsvoorstel in de verplichting voor categorieën van aannemers van werken in onroerende staat, zoals door de Koning aangewezen, om een beroepsaansprakelijkheidsverzekering af te sluiten. De Koning zal vervolgens ook de concrete modaliteiten van dergelijke verzekering moeten bepalen, zoals de minimumdekking, de toepassing in de tijd ervan, de verplicht te dekken risico’s, de uitsluitingen en het bedrag van de eventuele vrijstelling. Het voorstel voorziet dat deze verplichte verzekering kan worden opgenomen in een verzekering voor alle betrokkenen van de werf.

Geïnspireerd op de sanctie bij het overtreden van de wetgeving die ook voor architecten een verplichte verzekering oplegt, wordt in dit voorstel eveneens in een strafsanctie voorzien bij het niet naleven van de toekomstige verplichting van de aannemer om zijn beroepsaansprakelijkheid te verzekeren (art. 4). Het wetsvoorstel voorziet eveneens – zoals bij architecten – voor de aannemer-rechtspersoon een hoofdelijke aansprakelijkheid voor de zaakvoerders, bestuurders, leden van het directiecomité en meer algemeen alle zelfstandige mandatarissen, voor de betaling van de premies. Het voorstel voorziet zo ook in de hoofdelijke aansprakelijkheid t.a.v. derden van de bestuurders, zaakvoerders en leden van het bestuurscomité van de rechtspersoon voor iedere schuld die uit de tienjarige aansprakelijkheid voortvloeit, in geval van schending van de verplichting om dergelijke aansprakelijkheidsverzekering af te sluiten.

Dergelijke verplichte verzekering voor aannemers is er vandaag nog niet. Dit concrete wetsvoorstel van 25 september 2014 is nog steeds hangende voor de Kamer. Het werd nog niet behandeld door de bevoegde commissie. Eventueel zal dit worden vervangen door een wetsontwerp van de regering indien vice-eersteminister Kris Peeters het voornemen uit zijn beleidsverklaring zal doorvoeren.

Intussen hebben de Bouwunie en de Confederatie Bouw reeds voorzichtig gereageerd met de melding dat de invoering van dergelijke verplichte aansprakelijkheidsverzekering niet gehaast mag gebeuren, maar een genuanceerd debat met alle betrokkenen vergt. Dit wordt uiteraard verder opgevolgd.

Voor meer info over dit specifieke onderwerp, kan u Siegfried Busscher (de auteur en celhoofd) raadplegen.