Op 1 april 2014 trad CAO nr. 109 betreffende de motivering van het ontslag in werking. Voortaan kunnen werknemers de concrete redenen voor hun ontslag opvragen bij hun werkgever. De CAO voorziet ook in een nieuw systeem van vergoeding in geval van kennelijk onredelijk ontslag. Motivering alleen op verzoek van werknemer
De werkgever moet het ontslag niet spontaan motiveren. De werknemer moet de redenen van zijn ontslag zelf aanvragen per aangetekende brief, en dit binnen de 2 maanden na het einde van de arbeidsovereenkomst. In geval van ontslag met een te presteren opzeggingstermijn, moet het verzoek aan de werkgever gericht worden binnen 6 maanden na de betekening van de opzeggingstermijn, met een maximum van 2 maanden na het einde van de arbeidsovereenkomst.
De werkgever heeft vervolgens 2 maanden de tijd om de concrete redenen voor het ontslag aangetekend aan de werknemer mee te delen. Doet hij dit niet, dan zal hij een aan de werknemer een boete verschuldigd zijn van 2 weken loon, tenzij hij het ontslag toch reeds spontaan gemotiveerd had.
De ontslagmotivering geldt niet: - tijdens de eerste 6 maanden van tewerkstelling; - voor uitzendkrachten en studenten; - bij brugpensioen, pensioen, stopzetting van de activiteit, sluiting, collectief of meervoudig ontslag; - sectorale ontslagprocedure. Kennelijk onredelijk ontslag
De werknemer kan aanspraak maken op een schadevergoeding wanneer zijn ontslag kennelijk onredelijk is.
Een ontslag is kennelijk onredelijk: - wanneer het gebaseerd is op redenen die geen verband houden met de geschiktheid of het gedrag van de werknemer of de noodwendigheden van de onderneming; - en wanneer hiertoe nooit beslist zou zijn door een normale en redelijke werkgever.
De rechter mag zich daarbij niet in de plaats stellen van de werkgever. Hij zal alleen de kennelijke onredelijkheid mogen toetsen, niet de opportuniteit van het beleid van de werkgever.
Wordt het ontslag door de rechter beschouwd als kennelijk onredelijk, dan maakt de werknemer aanspraak op een schadevergoeding van minimaal 3 en maximaal 17 weken loon, afhankelijk van de gradatie van de kennelijke onredelijkheid van het ontslag.
Bewijslast
In tegenstelling tot de oude regeling inzake willekeurig ontslag, ligt de bewijslast van de ontslagredenen of de kennelijke onredelijkheid niet volledig bij de werkgever. Er geldt een systeem van gedeelde bewijslast als volgt:
- Wanneer de werkgever het ontslag gemotiveerd heeft, zal elke partij die iets aanvoert, daarvan de bewijslast dragen. - Wanneer de werkgever het ontslag niet gemotiveerd heeft, ondanks het verzoek van de werknemer, zal de werkgever het bewijs moeten leveren van de ingeroepen ontslagredenen; - Wanneer de werknemer de redenen voor zijn ontslag niet gevraagd heeft, zal hij zelf de kennelijke onredelijkheid moeten bewijzen. Niet voor de bouwsector!
De hierboven besproken regeling geldt niet voor de werknemers waarvoor, in het kader van het nieuwe eenheidsstatuut, structureel of tijdelijk verkorte opzeggingstermijnen van toepassing zijn. Dit is het geval voor een aantal specifieke sectoren, waaronder het Paritair Comité 124 voor het bouwbedrijf.
Voor deze arbeiders is een regeling van willekeurige afdanking van toepassing, die volledig gebaseerd is op de oude regeling inzake willekeurig ontslag (oud art. 63 WAO). Een ontslag is willekeurig wanneer het gebaseerd is op redenen die geen verband houden met de geschiktheid of het gedrag van de werknemer of die niet berusten op de noodwendigheden inzake de werking van de onderneming. Er is geen bijkomende toetsing voorzien van de “kennelijke onredelijkheid”, hoewel men zich kan afvragen of de bestaande rechtspraak van het Hof van Cassatie inzake art. 63 WAO hierover niet kan doorgetrokken worden. De bewijslast van de ontslagredenen ligt volledig bij de werkgever. Wordt het ontslag als willekeurig beschouwd, dan is een vergoeding verschuldigd van 6 maanden loon.
